Ở miền tây, nhất là vùng Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, có rất nhiều năn. Năn là loài cỏ dại mọc trong các đồng đất hoặc mương liếp. Năn thường có hai loại là năn kim (cỏ năn) và năn bộp (có nơi gọi trại là bụp). Loại năn là đặc sản nổi tiếng bây giờ chính là năn bộp. Từ một loài cỏ dại, nay năn bộp trở thành loại rau “hái ra tiền” của người miền tây. Một số xã thuộc huyện Hồng Dân và Phước Long, tỉnh Bạc Liêu, bà con còn trồng năn bộp với diện tích lớn, thu hoạch quanh năm và bán khắp mọi miền đất nước.
Năn bộp vừa lột.
Ðể ăn năn bộp, người ta nhổ những cọng ngon rồi cắt lấy từ dưới gốc lên khoảng 2,5 tấc. Sau đó, người ta dùng một cây tăm hay cây nhọn chuyên dùng rọc một đường từ đầu đến cuối cọng năn (do năn có hình trụ rỗng tương tụ như sậy, tre) để lột lớp vỏ ngoài, còn lại lõi trắng nõn bên trong. Nhiều người nói vui, phát hiện năn bộp là món “ăn được” có lẽ là những mục đồng thuở trước. Trong lúc chăn trâu, không có gì để ăn nên các mục đồng tước lõi của năn bộp để ăn chơi, vị ngòn ngọt, thanh thanh, mát dạ. Từ món “ăn được” thành món “ăn ngon”, năn bộp bây giờ có mặt tại cả bàn ăn của nhà hàng, cửa hàng ăn uống cao cấp.
Món ngon đầu tiên từ năn là năn ăn sống, chấm với mắm kho, mắm chưng, hay đơn giản là chấm món kho, như một loại rau ăn liền. Một món dân dã cũng dễ làm, mau ăn, là năn xào với tép trấu hay tôm. Vị ngọt từ tôm, tép hòa lẫn vào vị ngọt thanh của năn làm nên một món ăn đặc biệt. Lưu ý là khi xào món này, không nên nêm quá nhiều đường, bột ngọt. Ăn năn theo một cách rất riêng của người miền tây nữa là làm “bổi” cho nhưn bánh xèo. Ai đã từng ăn bánh xèo loại này rồi mới cảm khái hết tinh hoa sông nước gói gọn trong chiếc bánh vàng ươm, trắng trong nhưn năn bộp. Một kiểu ăn nữa là năn bộp làm dưa chua, gọi nôm na là “bóp giấm”. Kiểu ăn này cũng rất dễ làm, ăn ít ngán và bắt cơm.
“Ðầu tư” hơn phải kể đến các món lẩu. Ăn năn bộp rất “dễ chịu” với các loại lẩu khi có thể kết hợp được với lẩu mắm, lẩu chua, lẩu ngọt… Nhưng đậm chất miền tây thì phải kể đến nồi lẩu mắm với cá đồng, lươn đồng, tôm càng xanh mới bắt ngoài vuông còn nhảy sôi sối, nấu bằng mắm cá trắm cỏ Hồng Dân. Hương vị lẩu mắm mặn mòi, bay xa không thể cưỡng, khẽ khàng trụng một mớ năn bộp non vào rồi gắp ra liền để không bị rục, vừa thổi vừa ăn. Tin chắc rằng đó là một món ngon nhớ đời!
Về miệt Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, rất dễ mua được năn bộp lột sẵn, giá chỉ từ 15.000 đến 20.000 đồng/kg. Nếu mua nhiều, người bán có chuẩn bị sẵn thùng xốp và ướp đá để năn được tươi lâu trong quá trình vận chuyển.
Bài, ảnh: DUY KHÔI
